Bijdrage fractie D66 Algemene Beschouwingen bij kadernota 2020
13 juni 2019
Voorzitter, leden van het college, collega-raadsleden, geachte aanwezigen hier in de zaal en luisteraars thuis.
Voor ons ligt de Kadernota 2020 van de gemeente Wijdemeren waarmee wij de richting bepalen voor het beleid voor de komende jaren. Wij willen allereerst iedereen bedanken voor hun inzet bij het tot stand komen van dit stuk. Hulde ook aan het college voor deze nota, op grond waarvan wij een structureel positief begrotingsresultaat mogen verwachten voor de komende jaren. We mogen ons echter zeker niet rijk rekenen. Grote uitgaven staan ons nog te wachten en voorzichtigheid blijft geboden.
Voorzitter, er is veel gebeurd in dit afgelopen jaar. Eén van de belangrijkste punten was het stopzetten van de ARHI procedure. Daarmee is de dreiging van een opgelegde fusie met alleen Hilversum van de baan. Echter wordt hierdoor ook het uitgangspunt van het bestuursakkoord, te weten het streven naar één gemeente in Gooi- en Vecht binnen 10 jaar, niet gemakkelijker!
Op ons rust nu een nieuwe verantwoordelijkheid: het versterken en veiligstellen van onze eigen bestuurskracht, maar ook het intensiveren van de samenwerking met de andere regiogemeentes en daarmee de bestuurskracht van de regio zélf te verbeteren. De basis daarvoor is de RSA, waarbij we ervoor moeten waken dat er geen nieuw democratisch gat mag ontstaan.
Het stopzetten van de ARHI procedure heeft ook als consequentie dat vóór het eind van het jaar onze waarnemend burgemeester, Freek Ossel, zal worden
vervangen door een permanente burgemeester. Wij willen de heer Ossel bij deze enorm bedanken voor zijn enthousiaste en tomeloze inzet voor de gemeente en alles wat hij deze jaren voor ons heeft betekend.
Een andere verandering is dat de raad direct na de zomer haar eigen vergaderstructuur gaat wijzigen, met als belangrijk doel dat de raad burgers en ondernemers beter betrekt bij de beeld- oordeels- en besluitvorming in de gemeenteraad. Wij hopen dat dit nieuwe vergaderen aan de verwachtingen zal voldoen en in de proefperiode een eerlijke kans zal krijgen.
De stip op de horizon is nog steeds die éne gemeente. Daar blijven wij ons voor inzetten, maar wel op basis van eigen kracht en niet onder dwang van de provincie. De uitbreiding van de formatie, samen met de verhoging van het opleidingsbudget, zijn noodzakelijk voor de versterking van onze bestuurskracht en onze toekomst. Welke vorm die gemeente zal kunnen krijgen is nog een open vraag. Nieuwe bestuursvormen kunnen worden bestudeerd, zoals het vorig jaar door de minister gepresenteerde concept van een federatiegemeente. Misschien is dit wel een logisch vervolg op de uitvoering van de RSA?
Het streven naar één gemeente gaat samen met de ontwikkeling van een solide dorpenbeleid om de waarden en het karakter van de kernen duurzaam te waarborgen. Het dorpenbeleid blijft dan ook één van de belangrijkste speerpunten in de huidige bestuursperiode. De betrokkenheid van inwoners bij hun leefomgeving staat hierin centraal. En die betrokkenheid zien we overal: bij het verenigingsleven, de organisatie van evenementen, burgerinitiatieven en klankbordgroepen. Wethouder Van Rijn zet zich hier vol overtuiging voor in, en wij hebben alle vertrouwen in het welslagen van haar missie. Naast de aanstelling van “dorpscoördinatoren”, stelt D66 voor dat de wethouder ook kijkt naar de mogelijkheden van een permanente medezeggenschapstructuur met een eigen budget – om het woord “dorpsraad” maar niet te gebruiken.
Vanwege haar geografische ligging blijft Wijdemeren een uitzonderingspositie behouden binnen de Gooi- en Vechtstreek. Onze strategische positie als groene buffer tussen de stedelijke gebieden in het Noord-Oosten van de Randstad moet worden vastgelegd in de regionale omgevingsvisie. D66 en PvdA/Groenlinks hebben de gemeente gevraagd om de mogelijkheden te onderzoeken van aansluiting van onze prachtige natuurgebieden bij het Nationaal Park Heuvelrug. Echter, na de laatste verkennende gesprekken, heerst er sinds anderhalf jaar een volledige radiostilte. College, kunt u ons informeren over het vervolg van deze gesprekken, voor zover er inderdaad sprake is van enige voorgang?
Op het gebied van recreatie en toerisme zullen de komende jaren een aantal projecten worden gerealiseerd in het kader van het Gebiedsakkoord. Grote en kleinere projecten zijn hierin voorzien, zowel publieke als private ontwikkelingen, zoals de nieuwe vaarverbindingen of bijvoorbeeld het nieuwe Ottenhome hotel. Het verbaast ons dan ook, dat, gezien het ambitieniveau van het Gebiedsakkoord en het economische belang van deze sector, de komende jaren € 50.000 wordt onttrokken aan de jaarlijkse toevoeging aan de reserve Recreatie en Toerisme. Kan wethouder De Kloet dit toelichten? En wat is er overigens gebeurd met het Icoon van de Loosdrechtse Plassen?
Naast de “blauwe” ontwikkelingen zoals die zijn vastgelegd in het Gebiedsakkoord, zal het accent de komende jaren liggen op het evenwicht tussen “rood” en “groen”. Woningbouw, verduurzaming en uitvoering van het klimaatakkoord zullen de komende jaren de belangrijkste taken blijven voor de gemeente. Wethouder, u gaat uit van een huidige plancapaciteit van ongeveer 1400 woningen, waarvan 900 zich nog in een pril stadium bevinden. Gezien de lange wachtlijsten – en de lange procedures – verzoekt D66 om zo veel mogelijk vaart te maken bij de voorbereiding en uitvoering van deze woningbouwprojecten en ons hierover regelmatig te informeren. Maar woningbouw kan niet alleen op inbreidlocaties gerealiseerd worden. Het volbouwen van alle open ruimtes binnen de kernen is voor D66 geen optie. Het behoud van de leefbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit is leidend en daarbij is ook handhaving van groene zones binnen de kernen, zowel gemeentelijk als op privé terrein, van essentieel belang. Het herziene bomenbeleidsplan dat wethouder Boermans komend jaar zal voorbereiden, moet hier duidelijkheid over verschaffen.
Tegelijkertijd moeten we woningbouwprojecten aan de rand van de dorpskernen mogelijk maken, zoals bijvoorbeeld Nederhorst Noord, Zuidsingel fase 8 en Ter Sype. Voorwaarde daarbij is dat deze projecten ruimtelijk moeten zorgen voor een soepele overgang van stedelijk naar landelijk. Veel mogelijkheden voor nieuwe bouwprojecten hebben wij niet. Dat betekent dat we creatief moeten blijven zoeken naar mogelijke locaties. In dit kader stelt D66 voor de sportvelden van SV ’s Graveland te verplaatsen naar de Kwakel. Niet alleen biedt dit grote voordelen vanwege de centrale ligging, maar ook komt hierdoor een belangrijke locatie vrij voor de bouw van minstens 500 woningen, die bovendien gemakkelijk ontsloten kunnen worden, eventueel via een extra brug over het Hilversums kanaal. Tegelijkertijd kan bij de verplaatsing van het sportveldencomplex een echte oplossing worden gevonden voor de verkeersveiligheid op de Kwakel.
D66 omarmt de pilots zoals omschreven onder de noemer innovatie huisvesting, al lijken ons de beschikbare budgetten bijzonder karig. Maar daarnaast willen wij dat ook wordt ingezet op innovatieve woningbouw, met name op het gebied van levensloopbestendig en aanpasbaar bouwen. Wij verzoeken het college dan ook om dit als randvoorwaarde op te nemen bij toekomstige woningbouwprojecten. Het is vanzelfsprekend dat toekomstige woningbouwprojecten moeten beantwoorden aan de hoogste eisen van duurzaamheid en dat hierbij voorop staat dat deze tenminste energieneutraal moeten zijn. Zoals wij vorig jaar al benadrukten, wil D66 zo spoedig mogelijk het principe van “groene leges” invoeren voor bouw- en verbouwprojecten waarbij verregaande energiebesparing en gebruikmaking van duurzame energie de uitgangspunten zijn. Hoewel de bouw van minimaal 35 % in de sociale sector een algemene eis blijft, moet de maximale verkoopwaarde voor sociale woningbouw wel worden bijgesteld. De tot nu toe gehanteerde prijs van € 180.000 voor een volwaardige woning is niet meer realiseerbaar, zeker gezien de nieuwe BENG eisen vanaf 2020! Wethouder, hoe staat het overigens met de Tiny Houses?
De duurzaamheidsagenda is een uitstekende 1ste stap voor de verduurzaming van de gemeente. Ondanks de beperkte middelen doet dit college al beduidend meer aan de duurzame ontwikkeling van de gemeente dan tijdens vorige raadsperiodes. Denk daarbij ook aan alle andere beleidsterreinen zoals b.v. de integrale aanpak van de riolering. Het is goed om op te merken dat de urgentie van verduurzaming en klimaatbestendigheid raadsbreed wordt gedragen. Wij moeten daarbij ook zorgen voor het verkrijgen van het nodige draagvlak bij inwoners en bedrijven.
D66 is verheugd over de structurele toevoeging van € 40.000 voor de uitvoering van het duurzaamheidsprogramma en de bijdrage van € 110.000 voor de regionale aanpak duurzaamheid en de uitvoering van het klimaatakkoord. Deze regionale aanpak is essentieel, en wij zijn blij dat wethouder Boermans hierbij actief betrokken is. Met name denken wij aan de mogelijkheden van toepassing van aquathermie in onze waterrijke gemeente, zoals wordt onderzocht door Hilversum. Het budget voor de uitvoering en de doorontwikkeling van het duurzaamheidsbeleid blijft echter nog steeds te beperkt om onze ambities waar te maken. D66 stelt voor om met ingang van het huidige begrotingsjaar, jaarlijks 10 % van de eventuele overschotten bij de toekomstige jaarrekeningen te storten in de reserve duurzaamheid. D66 ziet een belangrijke rol weggelegd voor de Energie Coöperatie bij de verduurzaming van onze gemeente, zowel voor bestaande woningen en gebouwen als bij nieuwbouwprojecten. Wij zouden het toejuichen als de Energie Coöperatie over een permanent informatieloket zou kunnen beschikken, bijvoorbeeld in de Bibliotheek.
D66 is verheugd dat het wethouder Van Rijn gelukt is de wachttijden in de WMO terug te dringen, zodat aanvragen binnen de wettelijke termijn kunnen worden afgehandeld. Maar die wettelijke termijnen zijn voor ons een maximum. Wij houden wethouder Van Rijn aan haar toezegging dat de gemeente bij urgente gevallen met een directe zorgnoodzaak, vanwege bv ziekte, ongevallen of huiselijk geweld, onze inwoners onmiddellijk ondersteuning biedt. D66 kijkt uit naar het cliëntervaringsonderzoek van de Participatiewet. Het is belangrijk dat inwoners zoveel mogelijk het gevoel van meetellen ervaren; werk kan daaraan zeker bijdragen. Ook op andere gebieden zullen wij aandacht blijven hebben voor inclusiviteit van álle inwoners van Wijdemeren. De ontwikkelingen rond de jeugdzorg zullen wij scherp in het oog houden, zowel wat betreft de stijgende kosten als de toegankelijkheid en de kwaliteit. Wachttijden in de zorg zijn onacceptabel, ook voor de geestelijke gezondheidszorg.
Bij de nieuwe IKC’s zou D66 graag zien dat niet alleen kinderopvang en onderwijs worden gecombineerd, maar dat ook samenhang met de jeugdgezondheidszorg, hulpverlening en cultuur op die locaties wordt aangebracht. Wij willen dergelijke echte integraliteit meegenomen zien in het haalbaarheidsonderzoek.
College, u gaat een haalbaarheidsstudie laten uitvoeren voor de toekomstige huisvesting voor onze gemeente. D66 juicht dit toe. Rading 1 is immers een uitstekende locatie voor woningbouw, terwijl ons huidige gemeentehuis een energieslurpend monster is! De vraag is dan waar een nieuw toekomstbestendig gemeentehuis zou kunnen komen?
D66 stelt voor om de mogelijkheid te bestuderen om het nieuwe gemeentehuis te vestigen aan de westzijde van de Porseleinhaven. Het gemeentehuis op deze locatie heeft vele voordelen: een symbolische plaats in onze waterrijke gemeente, een steun voor de vestiging van winkels in de plint aan de oostzijde, een permanente levendige activiteit in Oud Loosdrecht en de mogelijkheid om het parkeerprobleem in het hoogseizoen op te lossen middels een ondergrondse parkeer garage en grote fietsenstalling. Misschien ook een steuntje in de rug voor een beter OV in Oud Loosdrecht. De Porseleinhaven zou daardoor toch het nieuwe Dorpscentrum worden! Het is het onderzoeken volgens ons meer dan waard!
Voorzitter, de komende jaren gaat onze gemeente letterlijk op de schop. Het aantal wegen dat tegelijkertijd wordt vernieuwd is nog nooit zo groot geweest. D66 is blij dat bij de herinrichting van de wegen de bewoners nauw zijn betrokken in het kader van klankbordgroepen en ook hun eigen visie kenbaar hebben kunnen maken. Ook dat past in het gewenste dorpenbeleid!
Verkeersveiligheid in onze gemeente blijft op vele plaatsen zorgelijk. Voorkomende knelpunten worden te vaak geïsoleerd opgelost en een overkoepelende visie op wegencategorisering en verkeersafwikkeling ontbreekt nog. Wij zien dan ook vol verwachting het Mobiliteitsplan 2045 tegemoet, dat het komende jaar zal worden opgesteld.
Zelden werden zoveel beleidsplannen tegelijkertijd gestart of uitgewerkt. Denk daarbij aan het Bomen- en Groenbeleid, de uitvoering van het LHBTI-beleid en het Mobiliteitsplan. Daarnaast leggen de invoering van de Omgevingswet en de uitvoering van nieuwe wetgeving in het Sociaal Domein al een enorme druk op het ambtelijk apparaat. Het ligt voor de hand dat, om alles te kunnen realiseren, de formatie de komende jaren zal moeten worden uitgebreid. We kunnen geen gaten met gaten vullen of ruimte vinden door verschuiving of uitstel van taken. D66 is geen voorstander van verhoging van de lasten voor de inwoners, maar we moeten wel reëel blijven. Dit college investeert in de toekomst, in plannen en projecten die alle inwoners ten goede komen en dat kost nu eenmaal geld. Daarom kunnen en mogen wij een verhoging van de OZB op termijn niet uitsluiten.
College, aan u de taak om deze kadernota, met de input van de raad, om te zetten in een solide en verantwoorde meerjarenbegroting, passend bij het ambitieniveau van onze gemeente en de taken die op ons af komen. U heeft daarbij de volledige steun van D66 Wijdemeren.
Namens D66 Wijdemeren,
Nanne Roosenschoon
Mario Wouters